تعريف چوب در فرهنگ لغات به گونه هاي مختلف آمده است . از جمله قسمتهاي سفت و سخت درخت ، آن قسمت از درخت كه در زير پوست قرار دارد ، آنچه از درخت ببرند براي سوزاندن يا ساختن اشياء چوبي بكار ببرند.
در مورد تاريخچه مصرف و صنايع چوب ايران متأسفانه مدارك و اسناد باستاني به خصوصي كه مربوط به اين مورد باشد ، وجود ندارد . ولي آثاري كه جسته و گريخته از خلال نوشته هاي مؤرخين به دست مي آيد ، نشان مي دهد كه در ايران باستان نيز از مدتها قبل صنايع چوب و استفاده از اين ماده مهم رونق بسزايي داشته است ، چنانچه طبق مطالعات مردمان بومي شمال ايران ، كه قرنها قبل از مهاجرت آرياييها در ايران مي زيستند . در حدود 4200 سال قبل از ميلاد مسيح چوب را در كلبه سازي خود به كار مي بردند و نقش اين استوانه متعلق به 3000 سال قبل از ميلاد مسيح ، كه در شرق به دست آمده است ، نشان مي دهد كه استفاده از چوب براي وسايلي از قبيل نردبان و غيره در اين دوره متداول بوده است . متأسفانه چوب همانند سفال ، فلز و يا ديگر آثار هنري نيست كه در طول هزاران سال باقي بماند ، پوسيدگي چوب يكي از عواملي است كه متأسفانه آگاهي ما را در اين مورد به حد كافي نمي رساند.
از زمان تشكيل امپراطوري هخامنشي ايران ، شواهد موجود نشان مي دهد كه در ايران باستان ارزش جنگل و چوب براي هنرمندان كاملاً روشن بوده است ، به همين دليل درختكاري و به خصوص كشت درختان جنگلي ، كه فقط از نظر توليد چوب اهميت دارند ، از آئين ستوده پادشاهان هخامنشي بوده است . چنانچه كورش شخصاً به كشت درخت همت مي گماشت و داريوش مرزبان كاران را براي جنگل كاري درختان بومي در بين النهرين مي ستود . كاربرد چوب در معماري تخت جمشيد و شوش كاملاً مشهود است.
در زمان هخامنشيان به غير از صنايع جنگلي و استفاده از چوب در امور كشاورزي ، كشتي سازي و خانه سازي در معماري نيز اهميت به سزايي داشته است . همچنين استفاده از چوب در امور ساختمان و مـعماري در دوره هـخامنشيان بـه طـور شـگـرفي تـرقي كرد . از دوره سلوكيها آثاري در دست نيست ، از دوره اشكانيان نيز مطلبي در اين باره ملاحظه نمي شود . ولي به طور كلي مي توان گفت كه به غير از مواردي از قبيل استفاده از چوب در تير و كمان سازي و غيره صنايع چوب اشكانيان ، مانند ساير صنايع و فنون آنها ، همانند هخامنشيان نبوده است . استعمال چوب در ساختمانها كاملاً رايج بوده است و نكتة تازه اي كه در معماري ساسانيان ديده مي شود ، اين است كه در اين دوره كلافهاي چوبي در ميان جرزها به كار مي رفته است و از اين وسيله براي جلوگيري از خرابي جرزها استفاده مي نمودند و چنين بنظر مي رسيد كه اين سبك معماري را از روميان اقتباس كرده باشند . مسئله مهم ديگر در دوره ساسانيان اين است كه از چوب براي قاب سازي طاق و گنبدها استفاده مي نمودند و اين نوع طاق سازي خود انقلابي در فن معماري بشمار مي رفته است كه امروزه نمونه آن را ميتوان در ساختمان بقعه بي بي شهربانو ، كه تقليد از معماري ساسانيان مي باشد ، ملاحظه نمود.
از قديمي ترين آثار چوبي بعد از اسلام ، دو ستون چوبي و قطعه اي خاتم كاري است كه در ناحيه تركستان غربي كشف شده و متعلق به قرن سوم هـ . ق ( نهم ميلادي ) است . اما تزئينات اين آثار خيلي شبيه به چوب بريهاي مسجد نائين است . اشكال آن عبارت است از گل و بته كه در سطح چوب حك شده است . سه قطعه چوب خاتم كاري در مجموعه رابينو موجود است كه با خط كوفي ساده و حروف زيبائي برجسته مزين شده و در اطراف آن حاشيه اي است كه به شاخه هاي متصل بناتي منتهي مي شود.
چوب یک بافت زنده منحصر به فرد و جذاب است که نمی توان آن را با هیچ نوع متریال دیگری مقایسه نمود. چوب مقاومت و استحکام زیادی دارد و بسیار انعطاف پذیر است. وزن چوب نسبت به سایر متریال ها سبک تر است و می توان آن را به اشکال مختلف درآورد.
جالب است بدانید که چوب همانند اسفنج آب را به خود جذب می کند و از طرفی با قرار گرفتن در خشکی، رطوبت موجود در خود را از دست می دهد و دوباره به حالت خشک درمی آید. از دیگر ویژگی های متمایز چوب می توان به عایق بودن آن در برابر صدا و حرارت اشاره کرد. این امر موجب می شود تا استفاده از چوب برای ساخت و سازهای ساختمانی بسیار مناسب باشد. باید بدانید که هیچ متریال کاربردی دیگری به اندازه چوب با محیط زیست سازگار نیست. چوب قابلیت بازیافت دارد و هیچ آسیبی به محیط زیست وارد نمی کند. به همین دلیل در دسته محبوب ترین متریال ها برای ساخت لوازم و تجهیزات مختلف در نظر گرفته می شود.
جذاب ترین ویژگی چوب که آن را بسیار متمایز می کند، طرح و رنگ شگفت انگیز آن است. چوب ها رنگ و طرح های متفاوتی دارند و از همین رو می توان از آن ها برای ساخت متریال های مختلفی یا طراحی های متفاوت استفاده نمود.
تأثیر چوب بر انسان‌ها بسیار زیاد است و می‌تواند به آنها احساس زندگی و آرامش بدهد. دلیل این امر مصنوعی نبودن چوب است. در مقایسه با مواد مصنوعی، چوب تأثیر بسیار خوبی بر ارگانیسم‌ها و موجودات زنده دارد.
از مهم‌ترین مزایای سازه چوبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سرزندگی و شادابی
برای اثبات تأثیر سرزندگی و شادابی چوب بر موجودات زنده آزمایشی انجام شد. در این آزمایش دو موش را در دو خانه متفاوت قرار دادند. موش اول را در خانه‌ای چوبی و موش دوم در خانه‌ای بتنی قرار گرفتند. پس از دو هفته موشی که در خانه بتنی قرار داده شده بود از خوردن غذا امتناع می‌کرد و سرحالی خود را از دست داده بود در حالی که موش دیگر که در خانه چوبی زندگی می‌کرد همچنان سرحال و شاداب باقی مانده بود. این تنها یکی از آزمایش‌های بسیاری بود که در خصوص تأثیر چوب و مزایای سازه چوبی انجام شده است. در سال ۲۰۱۱ آزمایشی دیگر در یک مدرسه اتریشی انجام شد. هدف این آزمایش بررسی تأثیر چوب و سازه های چوبی بر سلامت دانش‌آموزان و پیشرفت در مطالعات و درس‌های آنها بود. محققان دانش‌آموزان را به دو دسته تقسیم کردند و موضوعات مشابهی برای مطالعه به آنها دادند. در پایان زمان این آزمایش دانش‌آموزانی که در کلاس‌های چوبی درس می‌خواندند پیشرفت بیشتری نسبت به دسته دیگر داشتند. دانش‌آموزان دسته دیگر در کلاس‌های گچی درس می‌خواندند و نتیجه این آزمایش باز هم دلیلی برای اثبات تأثیر چوب و سازه های چوبی بر افزایش سلامت روحی، روانی و جسمی افراد بود.
تنظیم رطوبت
شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید که از دیگر مزایای سازه چوبی تنظیم رطوبت خانه است. چوب و الوار به کار رفته در سازه های چوبی می‌تواند رطوبت داخل خانه را جذب کند و یا اندکی به آن رطوبت اضافه کند. در هوای گرم چوب باعث می‌شود تا هوای خانه دل‌پذیرتر باشد و در زمستان از نفوذ گرما و سوز هوا جلوگیری می‌کند. شاید به همین دلیل بود که بسیاری از خانه‌های ابتدایی از چوب ساخته می‌شد، زیرا مردم با خواص چوب آشنا بودند. می‌توان گفت که از مزایای سازه چوبی زندگی در رطوبت متعادل‌تر و هوایی دل‌پذیرتر است.
احساس راحتی
چوب‌ها به طور طبیعی رنگی گرم دارند. نتایج تحقیقاتی که دانشمندان کانادایی انجام داده‌اند حاکی از آن است که رنگ گرم و طبیعی چوب می‌تواند باعث ایجاد احساس راحتی و آرامش شود. همچنین باید بدانید که چوب می‌تواند گرمای عاطفی در افراد را برانگیزد. به همین دلیل می‌توان گفت که افرادی که در خانه‌های چوبی زندگی می‌کنند از سلامت روانی بیشتری برخوردار هستند و آرامش بیشتری دارند.
مقاومت در برابر زلزله
ژاپن را می‌توان یکی از زلزله‌خیزترین نقاط دنیا دانست. جالب است بدانید که نتایج تحقیقاتی که در ژاپن انجام شده نشان می‌دهد که خانه‌های چوبی در برابر زلزله مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهند. سازه های چوبی می‌توانند اندکی انعطاف داشته باشند و همین امر موجب می‌شود تا کمتر تخریب شوند. علاوه بر این سازه های چوبی به سرعت نابود نمی‌شوند و فرو نمی‌ریزند و همین امر می‌تواند باعث شود تا افراد فرصت بیشتری برای فرار داشته باشند و بتوانند زندگی خود را نجات دهند. در کنار این مزایا تعمیر یک یا دو الوار ترک خورده در خانه چوبی بسیار راحت است در حالی که در سازه‌های بتنی و آجری نیاز به تخریب دیوار و ساخت مجدد آن وجود دارد.
تأثیر مناسب بر آلرژی و حساسیت
از دیگر مزایای سازه چوبی تأثیر مثبت آن بر روی آلرژی و حساسیت برخی از افراد است. برخی از دانشمندان معتقدند که بارهای الکترواستاتیک می‌توانند بر روی حساسیت افراد تأثیر گذاشته و یا باعث ایجاد آن شوند. خانه‌های چوبی بار الکترواستاتیکی ندارند و همین امر می‌تواند باعث شود تا این افراد از تأثیرات مثبت نبود بار الکترواستاتیک بهره‌مند شوند. همچنین همان‌طور که در پاراگراف‌های قبل گفته شد، سازه های چوبی می‌توانند رطوبت را تنظیم کنند. همین امر می‌تواند در کاهش میزان تنش در افرادی که به حساسیت‌های تنفسی دچار هستند، موثر باشد. تأثیر چوب بر حساسیت به همین موارد ختم نمی‌شود و ایجاد حس آرامش در افراد یکی دیگر از تأثیرهایی است که خانه‌های چوبی در کاهش میزان حساسیت افراد می‌گذارند.
طیف گسترده درخت‌ها و چوب‌ها
از دیگر مزایای سازه چوبی تنوع بسیار زیاد آن است. در جهان بیش از ۵۰۰۰ گونه درخت رشد می‌کند که این درخت‌ها چوب‌های گوناگونی دارند. این تنوع بسیار زیاد می‌تواند پاسخگوی درخواست و سلیقه هر فرد و طراحی باشد. چوب‌های متفاوت، خواص گوناگونی نیز دارند. برخی از آنها بسیار محکم هستند و برای ساخت خانه مناسب‌اند، برخی دیگر عایق بسیار مناسبی هستند و میزان کمی انرژی و حرارت را از خود عبور می‌دهند و برخی دیگر نرم و لطیف هستند و می‌توان از آنها در ساخت وسایل چوبی استفاده کرد. همچنین کار با چوب بسیار راحت است و می‌توان به سادگی به آن شکل داد و از آن استفاده کرد. چوب پتانسیل بالایی برای طراحی و تغییر دارد و می‌توان گفت که یکی از زیباترین مصالحی است که در ساخت سازه به کار می‌رود. به همین دلیل می‌توان گفت که هر فرد با هر سلیقه‌ای که باشد سازهای چوبی وجود دارد که مطابق با سلیقه او باشد.
